NHƯNG CÁC GIỐNG LOÀI KHÔNG THỂ LỰA CHỌN, chỉ có cá thể mới có thể làm điều đó. Kể cả nếu chúng có làm được theo một cách nào đó, thì khá là khó để chấp nhận việc loài vật sẽ chọn sự tồn tại của giống nòi thay vì quyền lợi của cá nhân của chúng. Bởi nếu theo logic này, thì việc nô lệ hoá một nhóm người sẽ tốt hơn là để họ diệt vong. (Thay vì Sống tự do hay chết (*), thì khẩu hiện chúng ta dùng cho loài vật mà ta ăn sẽ là Cả đời nô lệ nhưng được sống.) Tuy nhiên thì, chúng ta đều biết rằng, đại đa số các loài vật, kể cả những cá nhân nổi trội hơn, đều không thể hình dung được những thoả thuận như vậy. Con gà có thể rất thông minh, nhưng chúng không thể ký một bản hợp đồng phức tạp với con người.
Tuy nhiên, phản biện như vậy có thể bỏ qua mất một điểm quan trọng. Đại đa số chúng ta đều mường tượng được sự khác biệt giữa việc đối xử công bằng và bất công bằng với một số loài động vật gần gũi với chúng ta như chó hay mèo. Chúng ta cũng có thể mường tượng được một môi trường chăn nuôi mà loài vật, nếu có khả năng, sẽ “chọn”. (Nếu một con chó được nuôi nhiều năm bằng đồ ăn ngon, được có thời gian chơi đùa ngoài trời với những con chó khác, được cho không gian sống rộng rãi như ý. Và nếu nó hiểu được cuộc sống khó khăn của một con chó hoang. Thì nó sẽ chọn được sống trong môi trường nuôi nhốt, dù đến cuối đời nó sẽ bị giết thịt.)
Chúng ta có thể, và đã luôn mường tượng một viễn cảnh chăn nuôi như vậy. Việc con người tin rằng những con vật đồng thuận với họ, cho đến tận ngày nay, thể hiện khát khao được làm những điều đúng đắn của con người.
Chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi thấy rằng, trong lịch sử, con người đã luôn chấp nhận việc ăn thịt động vật như một điều hiển nhiên. Thịt thì bổ dưỡng và có mùi vị thơm ngon với phần lớn chúng ta. (Cũng chẳng có gì đáng ngạc nhiên khi thấy rằng, trong hầu hết quãng thời gian mà loài người tồn tại, con người cũng nuôi những con người khác để làm nô lệ cho họ.) Nhưng từ những ghi chép đầu tiên, con người đã luôn thể hiện sự phân vân mù mờ về những bạo lực và chết chóc đằng sau miếng thịt. Thế nên, họ phải tạo nên những “truyền thuyết”.
(Trích từ chương "Hiding/ Seeking", cuốn "Eating Animal của Jonathan Safran Foer)
Dịch, chú thích và chỉnh sửa: Khoai Lang
Minh hoạ: Phạm Đức
(*) Sống Tự do hay Chết (Live Free or Die): câu khẩu hiện nổi tiếng trong cuộc chiến tranh giành Độc lập ở Hoa Kỳ. Diễn ra từ năm 1775 đến năm 1783, đó là cuộc nổi dậy của các thuộc địa Mỹ chống lại sự áp bức của Anh Quốc. Cuộc chiến này dẫn đến việc thành lập Hoa Kỳ độc lập và khai sinh Hiến pháp Hoa Kỳ vào năm 1787.
Comments